حرکت کاتوره‌ای چی هست؟
خاصیت مولکول‌های مایع یا گاز این هست که سرعت بسیار بالایی دارن و با شدت بسیار زیادی به هم برخورد می‌کنند. حالا فرض کنید که یک چیزی مثل یک قطره جوهر یا زعفران آب شده بریزه توی یک مایعی مثل آب (آب توی پارچ). اینکه این قطره جوهر چطور حرکت میکنه؟ به کدام سمت؟ با چه سرعتی و … قابل‌تشخیص نیست. به این نوع حرکات ذرات، توی علم فیزیک “حرکات کاتوره‌ای” گفته می شه. این موضوع چه ربطی به کسب و کار دارد و سازمان کاتوره‌ای یعنی چی؟
🔹قبل بررسی سازمان کاتوره‌ای لازمه با حرکت کاتوره‌ای آشنا شویم. حرکات کاتوره‌ای غیر قابل پیش بینی، با سرعت بالا و درون شاره (مایع و گاز) شکل میگیرن. تنها چیزی که در حرکات کاتوره‌ای دقیقاً قابل پیش بینی هست، اینه که بعد از مدتی اون ذره خارجی کل محیط مایع یا گاز رو آغشته میکنه؛ به عبارتی حرکات کاتوره‌ای هیچ نظم و حساب کتابی رو تحمل نمیکنن و این جزء ذاتشون هست و بعد از یه مدت کل محیط رو آغشته و همرنگ با خودشون میکنن.
سازمان کاتوره‌ای چه علایمی دارد؟
🔹 بعضی سازمان‌ها و شرکت‌ها هم ویژگی‌هایی شبیه حرکات کاتوره‌ای دارن که اصطلاحاً بهشون میگیم “سازمان‌های کاتوره‌ای”. توی سازمان‌های کاتوره‌ای فرهنگ غنی و قدرتمندی نداره که نتیجه آن وا دادن سازمان به هر تفکر مناسب و نامناسبی خواهد بود. از مدیرانی با شعارهای غیرواقعی به شدت استقبال میکنن و آینده خود را در گرو حضور این قبیل افراد عوام فریب می بینن.
🔹در سازمان‌های کاتوره‌ای نه نظمی وجود داره و نه انضباطی، بدین معنا که نه افراد در جای مناسب خود قرار دارند و نه قوانین و مقررات اجرا می‌شود. به عبارت دیگر، هرج و مرج افراطی زندگی روزمره را فرا گرفته است. توی این سازمان‌ها ضوابط یعنی یک شوخی. عدالت مفهومی نداره و تا بگی عدالت یا پیگیر عدالت باشی؛ همه فکر میکنن شوخیه و بهت میخندن.
توی این سازمان‌ها افراد دارای سوء عملکرد، دارای مشکلات اخلاقی، ناشایسته و … حذف نمیشن بلکه پخش میشن و کل محیط رو یه شکل خودشون در میارن و این یعنی فاجعه، بحران و مصیبت. در سازمان‌های کاتوره‌ای حتی اصول و قوانینی که بهش پرداخته میشه و مورد توجه قرار میگیره، قوانینی است در راستای پشتیبانی از سیستم کاتوره‌ای و این به معنای توسعه یافتن قوانین بد و فراگیری بیشتر کاتوره سازهاست.
🔹سازمان‌های کاتوره‌ای از مسببین و سازندگان اصلی مدیران کاتوره‌ای هستند که این مدیران تمایل وصف ناپذیری به قبول پست و مسئولیت‌های مدیریتی در هر سمتی بدون توجه به توانمندی و شایستگی‌های فردی دارند. حتماً می‌پرسید که مدیران کاتوره‌ای کی هستن و از کجا بشناسیمشون؟
ویژگی مدیران سازمان کاتوره‌ای چیه؟
🔹بعضی از ویژگی های مدیران کاتوره‌ای که نقش کاتوره سازی دارند عبارتند از:
▪️ چنانچه با افرادی مواجه شدید که در فاصله کوتاه زمانی عهده دار منصب و پست‌های مدیریتی متنوع و متکثر، در شرکت‌های با ماهیت متفاوت و احتمالاً متضاد بوده اند؛ به شما تبریک می‌گویم. شما به احتمال بسیار زیاد با یک مدیره کاتوره‌ای مواجه شده اید.
▪️ مدیران کاتوره‌ای به واسطه نداشتن تخصص و مهارت به جای پرداختن به موضوعات اساسی و بلند مدت، تمایل زیادی به حرکات نمایشی و اقدامات سطحی و مشخصاً بدون دستاورد دارند.
▪️ استراتژی غالب مدیران کاتوره‌ای سفارشی کار کردن و عدم توجه به ضوابط، بهره مندی از کلام‌های شعارگونه برای ظاهر فریبی، منفعت طلبی شخصی، رفتارهای پوپولیستی و نابود کردن سایرین از طریق رفتارهای غیر حرفه ای، تمایل به انتصابات ضعیف، بودن سر زبان‌ها حتی از طریق برندسازی شخصی منفی و … می‌باشد.
🔹 مدیران کاتوره‌ای بعد از مدت کوتاهی به واسطه حرکات غیر قابل کنترل و غیر قابل پیش بینی که دارند، کل سازمان رو همرنگ خودشون میکنن و شک نکنید که سازمان کاتوره‌ای محکوم به نابودی است.
جمع‌بندی
🔹 نکته پایانی و جمع‌بندی تجربه نشون داده که سازمان‌های کاتوره‌ای تمایل به استفاده از مدیران کاتوره‌ای دارن. به هر حال در و تخته باید با هم جور بشن و این دور باطل کاتوره‌ای تا نابودی مطلق می‌تواند ادامه داشته باشه و برای جدا سازی “کاتوره سازها” از یک سازمان باید کلی انرژی گذاشت.
اما “سازمان‌های غیر کاتوره‌ای” دیگه فضای فرهنگی و کاری مثل مایع و گاز ندارن. سازمان به واسطه وجود فرهنگ قوی، قوانین و مقررات و … حالت ژله ای به خودش میگیره. یعنی حتی اگه یک” مدیر کاتوره‌ای” هم بهشون تحمیل بشه سخت قبولش میکنن و در صورت اجبار و استمرار، اجازه تسری رفتارهای کاتوره‌ای به کل ارکان سازمان داده نمیشه و در یک گوشه در هاله ای از مراقبت و ژله محدودسازی می‌شود.
🔺 سوال مهم: به نظر شما برای جلوگیری از کاتوره‌ای شدن، چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
🖊️دکتر علیرضا کوشکی جهرمی
بازنشراز: گاهنامه مدیر
نکته ناب پیشنهادی: تحلیلگر کسب و کار کیست؟